Davos'tan 2017 İçin Çıkan Sonuç_ Belirsizlik

Ekonomi ve politika dünyasının etkin isimleri Dünya Ekonomi Forumu için bir kez daha Davos’ta toplandı. Zirvede 2017 beklentileri tartışıldı

Zirveyi euronews izleyicileri için izleyen İsabelle Kumar ve Sarah Chappell jeopolitik alanda yeni yılla birlikte görülmesi beklenen bazı değişimleri mercek altına aldı.

Sorular belli… Ya cevapları?

- Globalleşme geriliyor mu? – Rusya ile ABD arasında özel yeni bir ilişki mi gelişecek? – Avrupa Birliği ya da NATO’nun geleceği tehlikede mi?

Bunlar bu yıl Davos toplantılarında sorulan sorular ve cevaplarını da yaşanan bunca jeopolitik gelişmenin yanında kesin bir şekilde öngörebilmek çok güç. Fakat birçok kişinin 2017’ye dair yoğun endişe taşıdığını söylemek mümkün.

Ünlü düşünce kuruluşu Chatham House’ın yöneticilerinden Dr. Robin Niblett’in en büyük endişesi ABD ve Çin arasında yükselmesi muhtemel tansiyon. O Amerikan Kongresi’nde Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki iddialarına daha sert karşılık verilmesini savunan grubu hatırlatıyor:

“Donald Trump Çin’i Amerika’ya dönük en büyük tehditlerden biri olarak nitelendirdi. Eğer Amerika bazılarının önerdiği gibi Güney Çin Denizi’nde askeri yönden yeniden hamle yaparsa kendisini içeride güvensiz hisseden Çin de buna karşılık vermek isteyecektir. Bu da ikisi arasında bazı sorunların, kıvılcımların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Sonuçları da hem ekonomik yönden hem de jeopolitik yönden oldukça büyük olabilir.”

Çok kutupluluk kimin için fırsat, kimin için tehdit?

Dünya Ekonomi Forumu’nda bugünün dünyasında çatışma yaşanabilecek birçok nokta bulunduğuna dikkat çekildi. Forum organizatörlerinden Lee Howell da dünyanın çok kutuplu olmasının bazı tehditlere uygun zemin hazırladığı görüşünde:

“Nükleer silahların yayılmasını sınırlayan anlaşmaya dönük dünya çapında görülen meydan okumalar bertaraf edilmiş ya da siber güvenlik açığı giderilmiş değil. Halen bunun için yeterli bir mekanizmamız yok. Bu çok kutuplu yapıda bir masa etrafında çözüm için buluşmak daha da zor fakat yine de bu gerçek küresel tehditlere karşı gayret göstermeliyiz.”

Belirsizlik ortamı Davos’ta da hakim. Burada toplananlardan ancak pek azı dünya jeopolitiğindeki 2017 beklentileri için kesin ifadeler kullanabiliyor.

Nissan – Renault CEO’su Carlos Ghosn da Davos’un sürekli katılımcılarından. Ghosn yol haritasının iç dinamiklerine hakim önemli bir isim. Onunla görüşmek gerçekten ufuk açıcı:

euronews, Isabelle Kumar:

“Biraz eğlenceli konularla başlayalım. Özellikle yeni teknolojileri de düşündüğümüzde sizi bu yıl en çok etkileyen şey neydi?

Carlos Ghosn, Renault-Nissan CEO:

“Çok şey, çok şey. Şurası açık ki bu yıl elektrikli otomobillerdeki yeni teknolojinin kitlelere taşındığı bir yıl olacak. Biliyorsunuz bu araçlar artık neredeyse kullanılan genel tür olacak.

Daha sonra da şoförsüz araçlar ve birbiriyle bağlantiları için önemli adımlar atılacak. 2017’de çok gelişme yaşanacak ve ben bunları sabırsızlıkla bekliyorum. Bu bizim gözümüzün önünde yaşanan büyük bir değişim olacak.”

euronews:

“Çalışma haritalarında da değişiklikler olacağı görülüyor. Burada, Davos’ta sıklıkla globalleşmede geri adım atıldığı yönünde yorumlar dile getiriliyor. Bu sizi ne kadar endişelendiriyor?”

Ghosn:

“Evet endişelenmek için sebepler var fakat ben bu konuda çok karamsar değilim. Küreselleşmenin herkesin yararına olduğunu düşündüğümden bir gerileme olsa bile bunun çok ileri noktaya taşınacağını dşünmüyorum. Belki bazı uçların törpülenmesi gibi bir şey olabilir.

Ben küreselleşmenin faydalarının öne çıkacağını düşünüyorum ve açıkçası böyle bir geri çekilmeyi de beklemiyorum, olsa bile büyük bir seviyede olacağını sanmıyorum. Küreselleşme devam edecek. Farklı şekillerde, kapsamda, belki kimi algılarda düzeltmelerle birlikte olacak fakat yine de devam edecek.”

euronews:

“Peki Donald Trump’ın otomobil endüstrisini nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz? Bu konuyu sıklıkla gündeme taşıdığını biliyoruz.”

Ghosn:

“Evet. Fakat ben aynı zamanda gelecek yönetime dönük bazı önleyici yorumlar yapıldığını da düşünüyorum.

Şöyle ki, yeni seçilen başkan iki şeyi çok açık ifade etti: Amerikan istihdamının kesin öncelikleri olduğunu söyledi. Bu şöyle bir mesaj: Eğer ABD’de çalışıyor, bunun bir öncelik ölduğunu bize gösteriyor ve bu ülkede istihdam sağlıyorsanız sizinle iyi geçiniriz.

Araba üreticileri şimdiye kadar stratejilerini yürürlükteki anlaşmaya göre düzenlemişti. Bu anlaşma da NAFTA. Fakat muhtemelen NAFTA değişecek. Kesin bilmiyoruz ama muhtemelen NAFTA’yı değiştirecekler.

Bazı anlaşmalar yeniden masaya gelecek. Fakat kimsenin “tamam, artık serbest ticaret yok” demek isteyeceğini sanmıyorum. Bu da farklı bir serbest ticaret olacak. Belki NAFTA’daki ana ekonominin çıkarları daha fazla gözetilecek fakat bizim için sorun değil bu duruma da uyabiliriz.

euronews:

“Peki Avrupa uyabilecek mi? Yoksa Avrupa’yı daha da fazla belirsizlik mi bekliyor?”

Ghosn:

*Evet açıkçası Avrupa gelen seçimlerle birlikte daha da fazla belirsizliğe gebe.Avrupa’da 2017 yılı içinde yapılacak olan seçimler bu belirsizliğin kaynaklarından.

Fakat ekonomi açısından bakıldığında ise Avrupa’yı iyi bir yılın beklediğini düşünüyorum. Belki çok çarpıcı bir büyüme değil fakat yine de hatırı sayılır bir gelişme bekliyorum. Seçimleri bekleyelim ve 2018’in ekonomiye daha net bir yol göstermesini umalım.”

Trump yalnızca ABD’yi etkilemeyecek

2016 ekonomi yönünden durgun geçen bir yıl oldu. Öngörülen belirsizliklerle birlikte bu yılın da farklı olması beklenmiyor. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomileri birkaç yıldır ortalama yüzde 3 seviyesinde büyüyor. Uluslararası Para Fonu da 2016 yılı ortasındaki küresel ekonomi değerlendirmesinde, sağlanan büyümenin çok uzun süredir çok yavaş olduğu nitelendirmesini yapmıştı. Sarah Chappel katılımcılara ekonomideki 2017 beklentilerini sordu.

Sarah Chappell, Euronews:

“Davos Dünya Ekonomi Forumu’nda küresel ekonominin 2017 yılı içerisinde karanlıktan aydınlığa doğru çıkışta olacağına dönük umut olduğu görülüyor. Bir diğer konsensus ise Amerika Birleşik Devletleri politikalarının çok belirleyici olacağı yönünde.”

ABD’nin yeni başkanı Donald Trump vergilerde önemli indirime gidileceğini duyurdu. BCG yatırım firması kuruluşu tepe yöneticisi Jeff Schumacher Trump’ın diğer birçok politikasını tasvip etmemekle birlikte ekonomi alanındaki getirileri için iyimser olduğunu söylüyor:

“Trump girişimciliği teşvik politikalarıyla ABD’de büyük gelişme sağlamayı planlıyor. Eğer kurumlar vergisi düşürülür ve yönetmelikler gevşetilirse önemli miktarda sermayenin ABD’ye gittiğini göreceğiz. Amerika’daki bu sermaye genişlemesi ve ekonomik büyümenin beraberinde küresel ekonomiye de benzer etki yapacağını göreceğiz.”

Peki küresel ekonominin motoru olması beklenen ABD aynı zamanda fren de olabilir mi? IHS Consulting baş ekonomisti Nariman Behravesh’e göre Donald Trump’ın ekonomik korumacı söylemi fiiliyata döküldüğü takdirde ciddi sorunlara yol açabilecek:

“Büyüme yanlısı bir popülizm varsa bu harika. Sonunda geleceğimizi düşündüğümüz nokta da zaten buydu. Fakat onun yerine korumacı bir pğopülizmle karşılaşırsak bu hem ABD, hem Çin, hem de dünyanın birçok farklı bölgesi için bir felaket olabilir. Bu durum durgunluk ve küçülme getirir.”

Politika yapıcılar kararlarını ne yönde verirlerse versinler 2017 ‘de ABD’de önemli politika değişimlerinin olması bekleniyor. Bunun da küresel ekonomiye önemli etkileri olacağı görülüyor.

25 yıldır büyütülen ama hiç solmayan umutlar

Davos sokakları Forum sırasında olağandışı bir hal alıyor. Sokakta yürürken ya da otobüsteki yolculuğunuz sırasında yılın en çarpıcı söylentisine kulak misafiri olabilirsiniz.

Toplantılarda yapılan konuşmalarda geçtiğimiz yılın önemli olayları da büyük yer buldu. Forum süresince katılımcılara 2017 yılı beklentilerini sorduk. İşte onlardan öne çıkanlar:

“Hayatta hep bir devr-i daim vardır, inişler çıkışlar birbirini izler. Ben hep ileriye bakmak ve iyimser olmak taraftarıyım.” (Rosan Roeslani, Endonezya Ticaret Odası Başkanı)

“Kuvvetle umuyorum ki dünyanın bu kesimi; ayrıcalıklı kişiler, zenginler ve liderler bu yıl dünyanın diğer kesimlerine özen göstersin ve onların sorunlarını çözebilsinler. Maalesef bu yıl çözüme ulaşmayan denizleri aşıp gelen mültecilerin problemleri, Suriyeli çocukların sorunları çözülsün.” (Anat Bar-Gera, Cyverse, Yönetim Kurulu Başkanı)

“25 yıldır Davos’a geliyorum, her yıl burada umutlanıyorum fakat bunlar hiç gerçekleşmedi. Hindistan’da Modi’nin başbakan olacağını düşünemezdik, Brexit’i düşünemezdik ya da Trump’ın başkan olacağını öngöremezdik. Davos’ta tahmin yapmak hiç de kolay bir şey değil.”(Dhruv Sawhney, Triveni Turbine Yöneticisi)