Kanada'nın Gurur Kaynagı''Canadarm 2 Uzay Mekiği''

Robotlar uzay araştırmalarının bir vazgeçilmezi… Bu aygıtlar yörüngede çalışmayı mümkün hale getiriyor. Birlikte çalışması en karmaşık aygıtlardan biri de Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki Canadarm 2 robotu…

Bu robotları geliştiren uzmanlar Montreal’daki Kanada Uzay Ajansı’nda bulunuyor.

Robotların üretildiği ve kullanma eğitiminin verildiği yer burası…

Mühendis Mathieu Caron, Canadarm 2 robotunu işte bu kontrol odasında yönlendiriyor ve uzaydaki astronotlara yardım ediyor.

Mathieu Caron, Kanada Uzay Ajansı, Mühendis: “Birkaç ay sonra Canadarm2’yi, Dragon adlı kapsüle malzeme tedarik ederken kullanacağız. Bu kapsül uzay istasyonuna kendi kendine iniş yapamıyor. Uzay istasyonunun hızına uyum sağlıyor ancak sadece 10 metre yakınına gelebiliyor. Astronotlar da Canadarm2’yi kullanarak Space X adlı kapsülü yakalamaya çalışacaklar.’‘

‘‘Bu kapsülü çok hızlı yakalamaları gerekiyor. Diğer türlü küçücük bir tereddüt bile kapsülün hızlı bir şekilde dağılmasına sebep olabilir.’‘

Kanada, 1970 yılından beri Avrupa Uzay Ajansı ile birlikte ortak çalışmalar yapıyor. Canadarm uzay robotu ilk kez 1981 yılında bir Amerikan mekiğiyle uzaya gönderilmişti.

Stephane Desjardins, Kanada Uzay Ajansı, Uzay Araştırmaları Başkanı: “NASA, uzay mekiği için bir kol talep etti. Daha sonra bu kol Kanada’da tasarlandı ve sonra da üretildi. Sonra her mekiğe bir kol eklendi. Bu yeni eklemle birçok şey yapılabiliyor. Daha sonra Uluslararası Uzay İstasyonu için, Kanada yeni bir kol önerdi ve uzay istasyonu için Canadarm 2’yi geliştirdik.’‘

Bu kol ve Dextre adlı taşınabilir hizmet robotu ülke için gurur kaynağı.

Kanada Canadarm 2’yi, Canadarm 2 de bu uzay istasyonunu yaptı. Herkes bununla gurur duymalı…

Avrupa Uzay Ajansı ve NASA’daki her astronotun Canadian uzay robotuyla ilgili eğitim alması zorunlu. Eğitimin ilk derslerini mühendis Kumudu Jinadasa veriyor.

Kumudu Jinadasa, Kanada Uzay Ajansı, Robot Eğitmeni: “Burada şunu yapıyoruz. Astronotlar gelip bu modelleri kullanıyor ve tüm ayarlarını yapıyorlar. Onları hareket ettirebiliyorsunuz.
Her bir bağlantı noktasında ayar yapabilirsiniz. Silindir, direksiyon ve yiv… Operasyon için önceki ayarları kullanabilirler ve bunu uzay istasyonunda yapıyorlar. Kolu hareket ettirip yapmak istedikleri işleme başlayabilirler.’‘

“Uzayda bir kaza yaşanmaması çok önemli. Robotlar arasında, robotların eklem noktalarında ya da uzay yürüyüşü sırasında bir çarpışma yaşanmaması çok önemli. Diğer türlü istasyonda yaşanacak bir kaza, hızlı şekilde basınç oluşmasına neden olacak ve bizi acil durum noktasına getirecektir.’‘

Canadarm, günlük işlerine devam ediyor. Kanada uzay Ajansı mühendisleri, Ay ve Mars’ta görev yapacak arazi araçları üzerinde çalışmalarına devam ediyor.

Jean Claude Piedboeuf, Kanada Uzay Ajansı, Uzay Bilim ve Teknoloji Başkanı: “Bu arazi aracını Kanadalı bir şirketle birlikte tasarladık. Burada amaç, gezegenle ilgili keşif yapabilecek bir aygıt yapabilmek. Öncelikli hedefimiz Mars ve Ay… Burada gördüğünüz tekerlekler yüksek derece soğuğa karşı dayanıklı. Bazen hava eksi 150, 200 santigrad dereceye kadar düşebiliyor. Bu ortamda lastik tekerler iş göremiyor. Zor arazi şartlarına dayanıklı sağlam tekerlekler tasarlamalıyız.’‘

Uzun vadeli hedef, aracın üzerine delici bir aygıt takarak insanoğlunun uzayda hayatta kalabilmesi için gerekli madenleri bulmasını sağlamak.

Jean Claude Piedboeuf, Kanada Uzay Ajansı, Uzay Bilim ve Teknoloji Başkanı: ‘‘Eğer Ay’da bir uzay üssü kuracak miktarda su bulursak, gerekli yakıt ve oksijeni de sağlayabiliriz. Eğer suyla ilgili bulgulara rastlarsak, bir sonraki aşamada bu suyu nasıl depo edeceğimizi planlamalı ve yeteri miktarda çıkarıp çıkaramayacağımızı tespit etmeliyiz. İşte bu tarz görevlerde bulunabiliriz. Daha sonra da, Ay’ı inceleme çalışmalarına başlamamız gerekiyor.’‘

Uzay robotlarının geçmişine bakacak olursak, insanlarla birlikte çalıştığını görüyoruz. Şu andaki amaç, bu robotları uzaktan kumanda etmek ve astronotları olası tehlikeli durumlardan korumak.

Mathieu Caron, Kanada Uzay Ajansı, Görev Kontrol Sorumlusu: “Robotların yapabileceği tüm işlemleri gelip bize soruyorlar. Örneğin özel yalıtımlı ısı battaniyelerinin yer değiştirilmesi, kapakların sökülmesi, iplerin kesilmesi ve hatta uyduda bulunan yakıt hortumunun taşınması gibi işlemleri dahi ileride robotlar yapacak.’‘

Kanada ve diğer Uluslararası Uzay İstasyonu ortakları, Dünya yörüngesinin çok daha derinliklerinde bulunan bir uzay üssü kurmak istiyor.

Stephane Desjardins, Kanada Uzay Ajansı, Uzay Araştırmaları Başkanı: “Hedefimiz daha da ileri gitmek… Ay ile Dünya arasındaki uzay boşluğunda bir üs kurmak istiyoruz. Eğer bu bölgede bir uzay istasyonu yaşam alanı kurabilirsek, uzayda görev yapacak robotlara ihtiyacımız olacak.’‘

Şimdi robotları geride bırakıp, ExoMars görevini konuşalım. Uzay gemisi şu anda Kızıl Gezegen’e doğru ilerliyor. Mars’a indiği zaman, metan gazı aramaya başlayacak. Bu, hayat belirtisi demek oluyor. ExoMars görevini şimdi yakından inceleyelim.’‘

Nicolas Thomas, CaSSIS Aygıtı Geliştirme Projesi, Bilim Adamı:
‘‘Merhaba, adım Nick Thomas. Cassis aygıtının sorumlusu benim. Bu alet ExoMars Gaz Yörüngesi görevinde kullanılan çok yüksek çözünürlüklü bir kamera.’‘

“Cassis, Mars yüzeyindeki önemli bulguları tespit etmek için tasarlandı. Yüzeyde oluşan değişiklikleri ve hareketleri saptamaya çalışıyoruz.’‘

“Volkanik hareketler metan gazının oluşmasına sebep olur. Bu özel bir durum ve hayat belirtisine işaret değil.’‘

“Meteorların Mars yüzeyinde etkisini biliyoruz. Bu çarpışmalar yüzeyin altındaki taze mineralleri açığa çıkarıyor. Bu mineraller içerisinde metanin gibi gaz kalıntıları olabilir.’‘

“Çığ düşmesi gibi bazı olayların izlerine rastladık. O bölgelere gaz sıkışmış ve patlayarak atmosfere dağılmış olabilir. Belki de bu maddeleri elimizdeki aygıtlarla tespit edebiliriz.’‘

“Metanin gazının oluşması aslında hayat belirtisi demek değildir. Metan gazı başka yollarla da oluşabilir.’‘

“Hayat izi bulmak sıradan bir şey değil ve bunu ispatlamak çok zor.’‘